وقتی که حدود سه سال پیش در چنین روزهایی از ماه اکتبر روزنامه کریستین ساینس مانیتور مقاله مفصلی در مورد موزیک زیرزمینی در ایران نوشت، با این عنوان که :ـ شما در انتظار یک انقلاب در ایران هستید ؟ خب گروه‌های موزیک زیرزمینی در ایران آن را شروع کرده اند!!ـ کمتر کسی تصور می‌کرد که با این سرعت یعنی تنها پس از گذشت سه سال اولین جشنواره موزیک زیرزمینی جوانان ایرانی در همین ماه اکتبر در هلند با حضور گروه‌های راک ، هیپ هاپ، متال و سایرین برگزار شود!ـ هرچند این یک جشنواره با اجرای زنده است، اما پیش از این دوبار در خود ایران هم مسابقه‌ی اینترنتی همین گروه‌های زیرزمینی با گذاشتن کارهای خود بر روی صفحه اینترنتی این مسابقه و گوش کردن کاربران و رای دادن به این کارها قبل از این برگزار شده بود، شاید همین سرعت رشد فعالیت در موسیقی هیپ هاپ، راک و متال در بین جوانان ایرانی که حدود 60 تا 70 درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، است که موجب شده تا هر ساله گزارشهای بیشتری از این گروه‌ها در رسانه‌های خارجی منعکس شود.نمونه هایی از این گزارشهای مفصل را می توان در روزنامه گاردین و همینطور سایت بی بی سی بین الملل خواند، اما تازه ترین گزارش از اینوع را که تا پیش از این ندیده بودم گزارش تلویزیونی از گروه‌های زیرزمینی در ایران بود که توسط شبکه آرته چند شب پیش پخش شد، این شبکه از آن شبکه‌های ویژه علمی، فرهنگی، هنری است که به طور مشترک توسط آلمان و فرانسه اداره می‌شود، در واقع شاید به توان گفت این تغییر و تحولات در ایران با محدودیتها و سانسورهای رسمی، دولتی و مذهبی آنهم با این سرعت ، بیش از حد تصور خبرنگاران و گزارشگران خارجی بوده است که به توانند از آن چشم پوشی کنند و از همین رو در آینده نیز به احتمال زیاد گزارشهای بیشتری از این دست خواهیم خواند و خواهیم دید
حالا که تا اینجا پیش آمدیم بد نیست ببینیم اصولا این موسیقی زیر زمینی یعنی چه ؟ـ در سایت خانه موسیقی ایران در تعریف این نوع موسیقی آمده است:ـ
موسيقی زيرزمينی يا متقابل مجموعه اي از سبك هاي موسيقی است كه در زمان توليد مورد توجه تهیه کنندگان و ناشران قرار نمی‌گیرند و اغلب نیز با سبک زندگی و ارزشهای طبقه متوسط دنیای سرمایه داری در تضاد است، این سبکهای موسیقی بطور معمول پس از آنکه توسط افراد و شرکتهای مستقل کوچک به عموم مردم عرصه می شوند، از سوی جامعه و همینطور طبقه متوسط مورد پذیرش قرار می گیرند و شرکتهای مهم ضبط و پخش مو سیقی روی به عرضه گسترده آن آثار می‌آورند، آن دسته از ویژگیهای فرهنگ موسیقی های زیرزمینی که از سوی رسانه‌های گروهی مورد توجه قرار می گیرد مربوط به خود هنرمندان این سبک هاست که از نسل بیتل ها به بعد عمده هنرمندان و مخاطبان آنها به استفاده از واژه‌های نامطلوب و استفاده از مواد مخدر شهرت داشته‌اند،این شهرت باعث شده تا ارزشهای موسیقیایی و جامعه شناختی این گروه ها نادیده گرفته شود و وقتی در رابطه با این موضوع به ایران نگاه کنیم، می بینیم که اوضاع از این هم پیچیده تر می‌شود ...ـ در صورت علاقه باقی مطلب را از اینجا بخوانید
در ادامه به دسته بندی گروهای رپ و هیپ هاپ موجود در ایران و خارج از ایران که شناخته شده تر هستند می پردازیم که توسط سردبیر سایت زیرزمین آقای نصیر مشکوری نوشته شده است، این سایت در واقع هم اکنون یکی از مهمترین مراکز اینترنتی این گروه‌های ایرانی است
ادعا نمی‌کنم که سرانجام این موج موسیقیایی تحولی اساسی در فرهنگ ما به‌وجود خواهد آورد، به هیچ وجه، برعکس، حتی خبری هم از نوعی آگاهی اجتماعی جدید در آن دیده نمی‌شود. رپ در ایران تا امروز فقط وسیله‌ای برای ابراز بیگانگی و تقابل بعضی جوانان ما با فرهنگ حاکم بوده، و ظرفیت ایجاد تغییرهای اساسی اجتماعی را به‌هیچوجه از خود نشان نداده ولی شاید بتواند موفق به ایجاد نوعی شاخه فرهنگی شود که یک بینش کم‌تظاهر‌تر و واقعی‌تری را عرضه می‌کنند.به عقیده من، چهار گروه متفاوت در صحنه هیپ‌هاپ ما دیده می‌شوند:ـ
الف. افراد یا گروه‌هایی که از روش خشن و تهاجمی خاص «گانگستا/رپ» استفاده می‌کنند. من نام اینان را «رپرهای خیابانی» گذاشته‌ام، چرا که برای بیان درک خود از زبان کوچه وخیابان سود می‌برند، و از رکیک بودن افکار و طرزبیان خود نیز ابایی ندارند. حتی گاهی اوقات، نوعی جنسیت زیادی مردانه و اغراق‌آمیز در آن دیده می‌شود، که همین هم باعث می‌شود که من از کل این ژانر دلزده و مایوس شوم. در واقع قسمتی از وجودم از اینکه این ژانر می‌تواند بی‌پرده به بیان جزییاتی بپردازد که در جامعه ما همیشه تابو بوده، خوشحال است، ولی تحمل مداحی در باب مواد مخدر و توهین‌های زشت به زنان را هم ندارم
ولی سؤال اینجاست:ـ ما از هنر چه انتظاری داریم؟ـ جواب من اینست که ما از هنر می‌خواهیم که آزاد باشد. خوبست که همه شخصیت هنرمند، یعنی تمام علایق و افکار و ترس‌ها و هوس‌هایش را، بتوان به طرزی سه‌بُعدی مشاهده کرد، تا بهتر متوجه واقعیت وجودی آن در زمان و فضای آن باشیم که در نهایت ما را در درک خودمان و محیطمان یاری خواهد کرد. منظور از هنر ایجاد سراب اجتماعی، یعنی دروغ‌هایی هنرمندانه، که جامعه را بر طبق آرزوهای ما ترسیم کند، نیست. بهتر اینکه هنرمند را آزاد بگذاریم تا خود واقعی‌اش را به ما معرفی کند. در ضمن، بیایید خودمان حساب خوب و بد و درست و غلط را از دست ندهیم. هرکسی دوست دارد افکار خودرا با آزادی بیان کند، ولی ما هم، بعنوان افرادی که در مجموع جامعه را تشکیل می‌دهیم، این حق را داریم -- و در حقیقت این وظیفه را به‌دوش می‌کشیم -- که درست را از غلط تمیز دهیم و هر عقیده‌ای را که می‌شنویم بی تعمق قبول نکنیم
مهمترین و تاثیرگذار‌ترین هنرمندان ما در این شاخه هیپ‌هاپ، «زد بازی»،«پیشرو»،«تهی»،«ابلیس»، و «هیچ‌کس» هستند
گروه هیچ‌کس، بدون تردید، خلاق‌ترین و مستقل‌ترین هنرمند در هیپ‌هاپ ماست. من اعتقاد دارم که ترکیب موسیقی او با فرهنگ خیابانی ما مستقل از شاخه‌های سیاه‌پوستی این ژانر صورت گرفته است. اشعار او، موسیقی او، ضرب‌هایی که استفاده می‌کند، و صدای او، مجموعه‌ای خلاقانه را تشکیل می‌دهد، و در ضمن بیان بی‌پروایی‌ست از زندگی شخصی‌اش. او یکی از پیشگامان «رپ خیابانی» است که خوشبختانه به مسئولیت‌های اجتماعی خود به‌عنوان یک هنرمند محبوب و مورد تحسین جوانان واقف است. او از تمام هنرمندان ما بیشتر به نبض جریانات خیابان‌ها آشناست. او صدای خاموش‌نشدنی یک نسل فراموش‌شده است
ب. دومین گروه رپرهای ما خیلی دست‌به‌عصاتر و با انضباط ترهستند و افکار و رفتارشان هم با معیارهای اجتماعی همخوانی بیشتری دارد. در این گروه به اسم‌هایی از قبیل «ام-زیپر»، «هارنیک»، «تروت اسپیریت» (روح حقیقت)، و «سالومه» برخورد می‌کنیم. این‌ها مخاطب‌های بیشتری را دربر می‌گیرند و این قابلیت را دارند که تصویر مثبت‌تر و امیدوارانه‌تری را از نسل خود ترسیم کنند، و حتی شاید بتوانند معیارهای فرهنگی را نیز در جهت بارورتری یاری کنند
پ. بعد می‌رسیم به رپرهایی که بیشتر در صدد محبوبیت خود و استفاده‌های اقتصادی از این موسیقی هستند. نهایتا آهنگ‌های این افراد در مسیر رایج جامعه واقع می‌شود و تلاش نمی‌کند چیزی ورای سرگرمی ارایه دهد. دو تن از این افراد «شاهکار بینش‌پژوه» و «فا-تریتوری» هستند
ت. در نهایت، می‌رسیم به رپرهایی که در خارج از ایران فعالیت می‌کنند. این‌ها در دنیای هنری خاص خودشان زندگی می‌کنند که ربط مستقیمی به واقعیت‌های جامعه در ایران ندارد. بعضی از این دوستان با استعداد «عرفان»، «داد»، «پرینس-پ» (شاهزاده-پ)، پرژین پرینس» (شاهزاده ایرانی)، «فارض»، و «دیو» هستند
معتقدم که موسیقی رپ راه خوبی برای ابراز وجود در برابر نسلی قرار داده که احساس می‌کند در موقعیتی گیرافتاده که زندگی روزمره‌اش را تحت تأثیر خود گرفته است. رپ قدرت و صراحت لهجه‌ای دارد که می‌تواند دغدغه‌های شخصی گروه‌های مختلف جامعه را بیان کند و شرح دهد. با بیشتر شدن مخاطب این موسیقی شاید نیاز به تغییرات اجتماعی نیز به‌وجود بیاید
متن کامل نظرات آقای مشکوری را از اینجا بخوانید، در ادامه پیوند بعضی از مطالب مرتبط را برای دوستانی که علاقه‌مند به مطالعه بیشتری در این زمینه هستند می‌آورم
بعضی از سایتها مرتبط که می‌توانید بخشی از موسیقی زیر زمینی ایران را گوش کنید
۲ نظر:
لینک اتوماتیک و افتخاری
"نمابه های وب ایرانی"
http://www.cyrusnews.com/news/digaranتقدیم شد
به
نهیـب سـکوت
es war sehr informative und interessant
Danke
ارسال یک نظر